Problemy z oczami dotykają dziś niemal wszystkich. Od maleńkich dzieci po osoby starsze, nikt nie jest w stanie uniknąć genetycznych i środowiskowych obciążeń tego ważnego zmysłu. Narząd wzroku jest aparatem niezwykle wrażliwym – czynniki środowiskowe oraz wypadki losowe mogą pozbawić osobę wzorku lub znacznie go osłabić. Choroby oczu pojawiają się też często jako obciążenie genetyczne, przekazywane w rodzinie z pokolenia na pokolenie. Co grozi naszemu wzrokowi i na jakie sygnały należy reagować, by w porę uratować pogarszający się wzrok?

Krótkowzroczność

Jeśli z bliska widzisz doskonale, jednak większe odległości sprawiają Ci problem, prawdopodobnie dokucza Ci krótkowzroczność. Ta specyficzna wada wzroku spowodowana jest przez niewłaściwy kształt wnętrza gałki ocznej, powodujący że światło skupia się przed siatkówką, zamiast na jej powierzchni. Choć teoretycznie wada ta jest zazwyczaj dziedziczna, w dobie nieustannego otaczania się ekranami komputerów i telefonów, zwiększone ryzyko wady wzroku dotyka niemalże każdego. Krótkowzroczność dziedziczna uwidacznia się zwykle pomiędzy 8, a 12 rokiem życia i osiąga swój szczyt około 20 roku życia – jest to związane z przyspieszonym rozwojem ciała, który dotyczy również oczu. Po zakończeniu okresu dojrzewania wada powinna zacząć się stabilizować i po 40 roku życia pozostać już raczej bez zmian. Krótkowzroczność leczona jest okularami korekcyjnymi bądź soczewkami kontaktowymi zwanymi potocznie „minusami”. Dla osób pragnących odzyskać pełną sprawność wzroku możliwe jest również poddanie się laserowej korekcji wady.

Dalekowzroczność

Wada ta stanowi zupełną odwrotność wspomnianej wcześniej krótkowzroczności. W przypadku dalekowzroczności kształt oka sprawia, że obraz skupia się za siatkówką oka. W wyniku wady obrazy oddalone od osoby zdają się być ostre, podczas gdy te znajdujące się znacznie bliżej wyglądają na rozmazane i niewyraźne. Dalekowzroczność, podobnie jak krótkowzroczność, jest wadą dziedziczną. Pojawia się ona zwykle u dzieci, oraz osób starszych, jednak dalekowzroczność wieku dziecięcego ma szanse na zaniknięcie w wieku dojrzewania. Osoby starsze cierpią na dalekowzroczność głównie ze względu na malejącą wraz z wiekiem elastyczność mięśni akomodacyjnych oraz twardniejącą soczewkę, która traci zdolność do zaokrąglania się. Leczenie nadwzroczności (bo tak właściwie należy odnosić się do dalekowzroczności) jest podobne jak w przypadku krótkowzroczności – okulary bądź soczewki kontaktowe zmieniane i dostosowywane do pogarszającego się lub unormowanego stanu wady, bądź też operacyjna korekcja kształtu oka dla osób, które nie przepadają za korekcją codzienną.

Astygmatyzm

Astygmatyzm często idzie w parze z wymienionymi wcześniej wadami wzroku. Jego przyczyną jest niewłaściwa krzywizna rogówki oka, która prowadzi do niepoprawnego skupiania światła i w konsekwencji problemów ze wzrokiem. Wada ta polega na różnej sile załamywania równoległych promieni świetlnych w różnych płaszczyznach, przez co obraz na siatkówce nie jest nigdy dobrze zogniskowany. Osoba z astygmatyzmem będzie miała problem zarówno z patrzeniem z bliska, jak i z daleka. Bardzo często do skupienia wzroku na danym punkcie konieczne wydaje się przymrużanie powiek. Astygmatyzmowi mogą towarzyszyć również bóle głowy, które są zwykle wynikiem wspomnianego mrużenia oczu. Astygmatyzm koryguje się za pomocą soczewek cylindrycznych, które mają różną moc łamiącą światło w głównych prostopadłych do siebie płaszczyznach. Astygmatyzm może być leczony zarówno za pomocą okularów korekcyjnych, jak i soczewek kontaktowych oraz operacji. W przypadku astygmatyzmu kontrolne wizyty okulistyczne i regularne dopasowywanie szkieł do wady jest konieczne do zachowania wady w stabilnym stanie i nie pogłębiania jej.

W drugiej części naszego poradnika dowiecie się, czym charakteryzują się takie problemy jak zaćma, jaskra czy zapalenie spojówek.