Współczesna medycyna często musi odpowiadać na pytania, jakie zagadnienia wchodzą w jej zakres. Z pewnością jednak za chorobę uznawane są zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane przez uzależnienia od różnych substancji czy czynności. Z rozwojem technologii mamy również do czynienia z uzależnieniami od rzeczy czy rzeczywistości związanej z cyfryzacją.

Alkoholizm i uzależnienia od substancji psychoaktywnych

Wśród uzależnień jednym z najczęściej występujących jest uzależnienie od alkoholu – szacuje się, że na alkoholizm cierpi około 2% osób w Polsce, natomiast nadużywa alkoholu aż 12% osób. Kolejnymi substancjami uzależniającymi są środki nasenne, środki pobudzające, opiaty, środki halucynogenne, rozpuszczalniki lotne, tytoń i inne. Większość z nich prowadzi do uzależnienia fizjologicznego, objawiającego się występowaniem głodu, czyli silnego, fizycznego przymusu zażywania substancji psychoaktywnej. Głodowi z powodu braku tej substancji towarzyszą przykre dolegliwości: zimne poty, drgawki, biegunka, dolegliwości bólowe, , wymioty. Odstawienie substancji uzależniającej skutkuje wystąpieniem objawów odstawienia, mających często bardzo intensywny, nieprzyjemny przebieg, mogących stanowić zagrożenie życia.

Objawy uzależnienia fizjologicznego można pokonać stosując farmakologię – ważne jest uzupełnianie płynów i utraconych przez organizm witamin i minerałów, oraz podawanie leków uspokajających, a także zmniejszających dolegliwości. Czasem przy odstawieniu czy silnym głodzie chory może mieć omamy, podaje się więc także leki łagodzące podobne objawy. Wiele ośrodków oferuje między innymi odtrucie alkoholowe czy z innych substancji – bez trzeźwości nie jest możliwe podjęcie terapii.

Inne uzależnienia

Uzależnienie od czynności lub rzeczy nie powoduje uzależnienia fizjologiczne, ale ma również dotkliwe dla chorego i jego bliskich skutki. Uzależnienie psychiczne charakteryzuje się między innymi osłabieniem woli, podatnością na manipulację, szukaniem za wszelką cenę możliwości zaspokojenia swojej potrzeby związanej z uzależnieniem – często kosztem pracy, relacji a nawet zdrowia. Chory dąży za wszelką cenę do tego, by zdobyć alkohol lub narkotyki, móc zaspokoić swoje uzależnienie od pornografii, seksu, zakupów czy internetu. Występuje wówczas często uzależnienie behawioralne, czyli takie, w którym po zaspokojeniu potrzeby narzuconej przez nałóg chory odczuwa przyjemność. Do rzeczy uzależniających w ten sposób należą m.in.: zakupy, seks, jedzenie (słodycze), hazard, samookaleczenia, praca, internet, telewizja.

W takim wypadku bardzo ważne, wręcz niezbędne, jest podjęcie terapii, jednak musi ono iść w parze z wolą chorego. Szczególnie dużą skuteczność mają programy terapeutyczne oparte na metodzie dwunastu kroków stosowanych w grupach AA. Grupy funkcjonujące na podobnych zasadach działają między innymi dla uzależnionych od hazardu, narkotyków, kompulsywnego jedzenia czy seksu.